Οι δράστες «προειδοποιούν», λένε οι ειδικοί

Τα 7 κλειδιά του μακελειού στο Ρέντη

Τα χαρακτηριστικά που συγκέντρωναν οι δράστες επιθέσεων ανάλογων με το μακελειό στο Ρέντη είχε και ο 19χρονος Δημήτρης Πατμανίδης, όπως δείχνουν οι έρευνες.

Κι όμως, είχε προειδοποιήσει

Οι προειδοποιήσεις του δράστη είχαν αγνοηθεί συστηματικά από την οικογένεια και το σχολικό περιβάλλον

• ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ματίνα Ηρειώτου, ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 13 Απριλίου 2009

Τις «προειδοποιήσεις» του Δημήτρη Πατμανίδη, του 19χρονου δράστη του μακελειού στη σχολή του ΟΑΕΔ στον Ρέντη και αυτόχειρα, είχαν αγνοήσει συστηματικά η οικογένεια και το σχολικό του περιβάλλον.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο βίαιο ξέσπασμά του, εναντίον συμμαθητή του σε λύκειο του Πειραιά, το σχολείο αντέδρασε αποβάλλοντας τον Πατμανίδη, χωρίς να γίνει προσπάθεια να βοηθηθεί ο νεαρός που ήδη περιγραφόταν ως ένα παιδί «περιθωριοποιημένο και απρόσιτο».

Μετά την τραγική εξέλιξη, οι ειδικοί χαρακτηρίζουν τον 19χρονο δράστη και αυτόχειρα ως «κλασική περίπτωση», συγκρίνοντάς τον με τους δράστες ανάλογων επιθέσεων στο εξωτερικό. «Το γεγονός στη σχολή του ΟΑΕΔ στον Ρέντη τρομάζει, αλλά η βία στα σχολεία δεν είναι κάτι καινούργιο», είπε στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γιάννης Πανούσης. Με τα στοιχεία, μάλιστα, που έχουν γίνει γνωστά για τον Δημήτρη Πατμανίδη, οι ειδικοί «αναγνωρίζουν» συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τα οποία συγκέντρωνε και εξηγούν το πώς έφτασε να κάνει ό,τι έκανε.

«Οι έρευνες- κυρίως στο εξωτερικό- δίνουν έμφαση σε ορισμένους παράγοντες υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση παρόμοιων συμπεριφορών, τόσο για θυματοποίηση όσο και για παραβατική, βίαιη συμπεριφορά», επισημαίνει η κ. Βάσω Αρτινοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

• Τα χαρακτηριστικά

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των συγκεκριμένων ερευνών, σημειώνει η κ. Αρτινοπούλου, στους παράγοντες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνονται πρώτα απ΄ όλα τα ατομικά χαρακτηριστικά των μαθητών. «Μαθητές, των οποίων το κοινωνικό υπόβαθρο διαφέρει ή αποκλίνει από το αντίστοιχο των άλλων μαθητών της τάξης, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να λειτουργήσουν τόσο ως δράστες όσο και ως θύματα σχολικής βίας και εκφοβισμού».

Ο Δημήτρης Πατμανίδης προερχόταν από διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον σε σχέση με την πλειονότητα, τουλάχιστον, των συμμαθητών του: ήταν ένα παιδί που γεννήθηκε σε συνθήκες πολέμου, ακολούθησε ο ξεριζωμός της οικογένειάς του από το Σοχούμι και από εκεί και πέρα η προσπάθειά της να ενταχθεί στην ελληνική πραγματικότητα. Όπως φαίνεται, ο αδελφός του, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, εντάχθηκε ευκολότερα, αλλά τα πράγματα δεν ήταν ανάλογα για τον μικρότερο γιο της οικογένειας των ομογενών, που περιγράφεται από τους γνωστούς της ως «πιο ευαίσθητο και μοναχικό παιδί».

• Η οικογένεια

Το κοινωνικό υπόβαθρο της οικογένειας του δράστη- θύματος παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο για την εκδήλωση βίαιων ή παραβατικών συμπεριφορών. Όπως έγινε γνωστό, η οικογένεια Πατμανίδη, που ζούσε σε ένα μικρό διαμέρισμα ενός συγκροτήματος πολυκατοικιών στον Ρέντη, αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα. Ο πατέρας, παρά την πανεπιστημιακή του μόρφωση, δεν κατάφερε να βρει ανάλογη δουλειά και εργάζεται ως οδηγός φορτηγού διεθνών μεταφορών, πράγμα που τον υποχρεώνει να λείπει αρκετά συχνά από το σπίτι. Η μητέρα, παρά τα αρκετά χρόνια που η οικογένεια βρίσκεται στην Ελλάδα, δεν έχει καταφέρει να μάθει καλά τα ελληνικά και είναι άνεργη. Σύμφωνα με τους γείτονες πάντως, η οικογένεια δεν είχε προκαλέσει ποτέ την παραμικρή φασαρία στη γειτονιά και φαινόταν «δεμένη». Την «περίεργη» συμπεριφορά του νεαρότερου μέλους της πάντως, την επισημαίνουν μετά την τραγωδία οι γείτονες.

ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΑΙΟ ξέσπασμά του εναντίον συμμαθητή του στο Λύκειο, αποβλήθηκε χωρίς καμία προσπάθεια να βοηθηθεί

«Παράγοντας υψηλού κινδύνου η θέση του στο σχολείο»

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΤΜΑΝΙΔΗΣ,όπως διαπιστώνεται από τις περιγραφές των συμμαθητών του, «δεν μιλούσε σε κανέναν, ήταν μοναχικός και απόμακρος- σχεδόν σα να μην υπήρχε». «Η θέση του μαθητή μέσα στην ομάδα των συνομηλίκων αποτελεί επίσης παράγοντα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση βίαιης ή παραβατικής συμπεριφοράς», σημειώνει η κ. Βάσω Αρτινοπούλου. Προσθέτει ότι ένας επιπλέον τέτοιος παράγοντας είναι το ίδιο το σχολείο και ειδικότερα οι σχολικές διεργασίες και οι δυνατότητες συμμετοχής του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία. «Από τις έρευνες επισημαίνεται ότι οργανωτικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες στον χώρο του σχολείου, όπως χαμηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ δασκάλων και μαθητών μέσα στην τάξη και μεταξύ των ίδιων των δασκάλων, χαμηλό επίπεδο απόδοσης των μαθητών, αδιαφορία και μη τήρηση των κανόνων της τάξης, αποτελούν μερικούς από τους παράγοντες υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς από την πλευρά των μαθητών», προσθέτει η καθηγήτρια Εγκληματολογίας. Πάντως, και η εθνικότητα παίζει σημαντικό ρόλο, όπως έχουν αποδείξει οι έρευνες σε περιστατικά σχολικής βίας.

• Ψάχνουν για «βοηθό» στο Ίντερνετ

«ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ» από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή- όπου περνούσε τις περισσότερες ώρες του- αναζητά η αστυνομία στα ερωτηματικά που παραμένουν γύρω από την πρωτοφανή επίθεση στη σχολή του ΟΑΕΔ. Από την εξέταση του υπολογιστή οι αξιωματικοί της Ασφάλειας προσδοκούν να διαπιστώσουν με ποιους ερχόταν σε επαφή στο Διαδίκτυο ο 19χρονος Δημήτρης Πατμανίδης και κατά πόσο τον «βοήθησαν» να κάνει ό,τι έκανε, είτε παρακινώντας τον είτε απλώς ενθαρρύνοντάς τον και ίσως βρουν στοιχεία για την προέλευση των δύο όπλων του.

Μάλιστα ένα από τα ζητήματα που εξετάζονται είναι αν είχε βοήθεια στη σύνταξη του σημειώματος με το οποίο προανήγγειλε το μακελειό, αφού σύμφωνα με μαρτυρίες το επίπεδο των ελληνικών του δεν ήταν τέτοιο που να του επιτρέπει να συντάξει αυτό το κείμενο. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι έκανε συρραφή ανάλογων κειμένων που υπάρχουν στο Διαδίκτυο στα αγγλικά.

Ένα μεγάλο ζήτημα για την Αστυνομία είναι η προέλευση των δύο όπλων του, που όπως προέκυψε ήταν πιστόλια κρότου- λάμψης, μετασκευασμένα όμως σε πυροβόλα όπλα. Το θέμα είναι αν τα προμηθεύθηκε όπως βρέθηκαν, αν τα μετασκεύασε ο ίδιος ή αν τον βοήθησε κάποιος στη μετασκευή.

• Αδύνατη η μετατροπή

Όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Φάνης Ρωμαίος, υπεύθυνος εταιρείας εμπορίας όπλων, «είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο για έναν δεκαεννιάχρονο να καταφέρει μόνος του να κάνει μια τέτοια μετατροπή. Υποθέτω, με κάθε επιφύλαξη, ότι τα προμηθεύτηκε μετασκευασμένα από τη μαύρη αγορά. Τέτοια όπλα και φθηνότερα είναι και πιο εύκολα μπορεί κάποιος να τα προμηθευτεί. Κάποιος με γνώσεις γύρω από τα όπλα, ακόμη κι αν δεν είναι οπλουργός, μπορεί να κάνει μια τέτοια μετατροπή. Η διαδικασία δεν είναι πολύπλοκη αλλά δεν είναι και εύκολη, αφού απαιτούνται γνώσεις, που δεν πιστεύω ότι είχε ένα παιδί 19 χρονών».

Το σπίτι της οικογένειας Πατμανίδη ήταν ερμητικά κλειστό το Σαββατοκύριακο. Ακόμη και οι γείτονες, μετά το πρώτο σοκ, προτίμησαν να περιορίσουν τις δηλώσεις τους και έμειναν στις περιγραφές του Δημήτρη Πατμανίδη ως ενός παιδιού που περπατούσε πάντα με τα μάτια χαμηλωμένα, ντυμένο στα μαύρα, απόμακρο και μοναχικό.

Σχετικά Άρθρα

«Άγγελος» και «δαίμονας»

«Θέλουμε να νιώσει πάλι ασφαλής»

Έκαναν τα σχολεία φρούρια

«Άγγελος» και «δαίμονας»

Προειδοποιούσε ο 19χρονος δράστης

Το προφίλ του 19χρονου δράστη

Φόβοι για σύνδρομο μιμητισμού

PHOTO GALLERY

Το γύρο του κόσμου έκανε η είδηση του αιματηρού επεισοδίου στον ΟΑΕΔ

Φωτογραφίες από τον τόπο του αιματηρού επεισοδίου στον ΟΑΕΔ

Φωτογραφίες που αναρτήθηκαν στη σελίδα Dimitris Patmanidis στο MySpace

AUDIO

Μαρτυρίες για το αιματηρό επεισόδιο και δήλωση του Α. Τσίπρα στον City 99,5

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο 19χρονος που σκόρπισε τον τρόμο Είχε προαναγγείλει το μακελειό

Σας θυμίζουν τίποτα τα ονόματα Μάτι Σάαρι και Πέκα Αουβίνεν; Είναι μάλλον απίθανο, αλλά στη Φινλανδία θα τα θυμούνται για πολλά χρόνια, όπως εδώ θα θυμόμαστε το όνομα Δημήτρης Πατμανίδης. Γεγονότα σαν αυτό στου Ρέντη ήταν μέχρι την περασμένη Παρασκευή ανήκουστα για την ελληνική πραγματικότητα. Αυτά που συνέβαιναν σε άλλες χώρες εξαντλούνταν στην τρέχουσα ειδησεογραφία και την επόμενη στιγμή τα ξεχνούσαμε. Βλέπουμε όμως -και αυτό δεν είναι σημερινή διαπίστωση- ότι έχουν μια μακρόχρονη επίδραση, σε επίπεδο συμβολισμού, σε άλλα νέα παιδιά, που έτυχε να βρεθούν σε στιγμές ακραίας πίεσης.

Οι επιστήμονες με βάση τα εμπειρικά δεδομένα κάνουν λόγο για ένα φαινόμενο μιμητισμού και ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις που μπορεί να έχει κανείς, δεν μπορεί να παραβλέψει ότι σε γεγονότα όπως αυτό στου Ρέντη υπάρχει αντιγραφή των εκφραστικών μέσων και του τρόπου δράσης παλιότερων περιστατικών, τα οποία με τη σειρά τους θυμίζουν άλλα παλιότερα. Οι φωτογραφίες που αναρτούν στο Διαδίκτυο οι δράστες μιλούν από μόνες τους. Η πόζα, το ύφος, το στιλ, τα κοντοκουρεμένα μαλλιά, τα μαύρα ρούχα δίνουν την αίσθηση της επανάληψης.

«Εσείς με αναγκάσατε να το κάνω αυτό. Ξέρετε τι σημαίνει να σε ταπεινώνουν; Είχατε εκατομμύρια ευκαιρίες να αποτρέψετε αυτό που συνέβη…». Το παραπάνω απόσπασμα έχει ανατριχιαστικές ομοιότητες με το σημείωμα που άφησε ο Δημήτρης Πατμανίδης στο Μyspace. Ανήκει όμως στον Τσο Σεούνγκ Χούι, το Νοτιοκορεάτη φοιτητή που τον Απρίλιο του 2007 σκότωσε 32 ανθρώπους στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Βιρτζίνια των ΗΠΑ.

Οπως και ο Τσο, ο Πατμανίδης είχε δύο πιστόλια επάνω του τη στιγμή της επίθεσης και φαίνεται να είχε ακόμη ένα κοινό με το Νοτιοκορεάτη φοιτητή: την απόρριψη από κάποια κοπέλα. Το Νοέμβριο του 2007 ο Πέκα Αουβίνεν θα μπει σε σχολείο στην πόλη Γιοκέλα της Φινλανδίας και θα σκοτώσει 8 ανθρώπους. Τα βίντεο στο Youtube και το γραπτό μανιφέστο με το οποίο προαναγγέλλει το έγκλημα κάνουν λόγο για μίσος κατά των ανθρώπων χωρίς διάκριση. Οπως ακριβώς και του Πατμανίδη.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο 22χρονος Μάτι Σάαρι μπαίνει σε σχολείο στην πόλη Καουχαγιόκι, επίσης στη Φινλανδία, και σκοτώνει 10 ανθρώπους. Εχει επίσης προαναγγείλει το χτύπημα σε κάποια ιστοσελίδα και τα κείμενα που αφήνει πίσω του θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί και από τον Αουβίνεν. Ο Σάαρι εικάζεται ότι επηρεάστηκε από τον Αουβίνεν. Εκτός από τις ίδιες πόζες που ανάρτησαν στο Διαδίκτυο, είχε αγοράσει το όπλο του από το ίδιο κατάστημα και η Αστυνομία εκτιμά ότι ίσως και να είχαν γνωριστεί κάποια στιγμή. Οσον αφορά τους Πατμανίδη και Αουβίνεν, υπάρχει ακόμη ένα κοινό που συνδέει τις δύο περιπτώσεις με ένα παλιότερο και ακόμη πιο αιματηρό περιστατικό. Αυτό της δολοφονίας 12 μαθητών και ενός καθηγητή στο σχολείο Κολουμπάιν στις ΗΠΑ το 1999. Το γερμανικό μουσικό συγκρότημα KMFDM ήταν από τα αγαπημένα του Ερικ Χάρις, ενός από τους δύο δράστες, και οι στίχοι ενός τραγουδιού εμφανίζονταν στην ιστοσελίδα του. Βίντεο των KMFDM είχε αναρτήσει στην ιστοσελίδα του και ο Αουβίνεν, ενώ το τραγούδι «Free your hate» (ελευθέρωσε το μίσος σου) του ίδιου συγκροτήματος συνόδευε το τελευταίο αντίο του Πατμανίδη στο Myspace.

• Ποιους αντέγραψε

– Σεούνγκ- Χούι Τσο, φοιτητής, 23 ετών, «χτύπησε» στο πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια στις 16 Απριλίου 2007. Σκότωσε 32 και αυτοκτόνησε. Δεν είχε προειδοποιήσει. Στη διάρκεια του μακελειού που διήρκεσε περίπου δυο ώρες, έστειλε φάκελο με βίντεο και το «μανιφέστο» του σε τηλεοπτικό δίκτυο. – Πέκα- Eρικ Aουβίνεν, μαθητής, 18 ετών, επιτέθηκε στο λύκειο της Φινλανδίας στις 7 Νοεμβρίου 2007. Σκότωσε 8 και αυτοκτόνησε. Είχε προειδοποιήσει. Λίγες ώρες πριν είχε προαναγγείλει το μακελειό στο Youtube.

– Μάτι Σάαρι, μαθητευόμενος σεφ, 22 ετών, «χτύπησε» σε τεχνική σχολή στη Φινλανδία στις 23 Σεπτεμβρίου 2008. Σκότωσε 10 και αυτοκτόνησε. Προειδοποίησε. Λίγες ώρες πριν από το μακελειό είχε αναρτήσει απειλητικό βίντεο στο Youtube.

• ΠΛΙΑΚΟΣ ΚΩΣΤΑΣ, Ελεύθερος Τύπος, Δευτέρα, 13.04.09